Laches, czyli o odwadze; Charmides, czyli o umiarkowaniu; Lyzis, czyli o przyjaźni

Platon (427 p.n.e.- 347 p.n.e.) - grecki filozof, uczeń Sokratesa, założyciel Akademii, twórca idealizmu i racjonalizmu.

Można wręcz powiedzieć, że nie byłoby filozofii bez Platona. Napisał 35 dialogów. Laches, czyli O odwadze; Charmides, czyli O umiarkowaniu; Lyzis, czyli O przyjaźni to dialogi zaliczane do wczesnego okresu twórczości Platona i są to dialogi sokratyczne, co w tym wypadku oznacza, iż są one nakierowane na kwestie etyczne.

I. LACHES (dialog o odwadze; majeutyczny) (Określenie majeutyczny wywodzi się od greckiego słowa μαιευτικός majeutikos, oznaczającego położniczy.

Sokrates wskazywał (np. w Teajtecie), że podobnie jak jego matka – położna (μαία maja) pomagająca przyjść na świat dzieciom – tak i on jest tylko tym, który sam wiedzy nie posiada, ale za to pomaga jej „przyjść na świat”, wydobywa ją od rozmówcy).

Laches stanowi naturalne wprowadzenie do grupy siedmiu dialogów granicznych, lokujących się między Gorgiaszem a dialogami średnimi (Ucztą, Fedonem i Państwem) – to właśnie tutaj jest miejsce na znaczące rozwinięcie Platońskiej myśli.

Owe dialogi graniczne to: Laches, Charmides, Eutyfron, Protagoras, Menon, Lizys i Eutydem; tworzą dość zróżnicowaną grupę dialogów: być może jedyne, co je łączy, to ich aporyczna struktura.

II. CHARMIDES (dialog o umiarkowaniu; badawczy) (Charmides należy do dialogów diegematycznych (diegematyczny – opowiedziany, narracyjny; od gr. διηγημένος diegemenos – opowiedzieć); Diogenes Laertios zaliczył Charmidesa do dialogów peirastycznych (peirastyczny – badawczy, kuszący, próbujący, sprawdzający; od gr. πειραστικός peirastikos)). W dialogu funkcję narratora pełni Sokrates, ale ponieważ relacjonuje on rozmowę, w której brał udział, jest więc także jednym z bohaterów dialogu. Obok zaskakującego doboru rozmówców największą osobliwością Charmidesa jest znajdująca się w centrum poruszanej tu problematyki wysoce niejednoznaczna teza, że umiarkowanie (sophrosyme rozwaga, opanowanie) jest wiedzą o samej sobie, wiedzą o wiedzy czy też samowiedzą, a nie wiedzą o czymś innym.

III. LIZYS (dialog o przyjaźni; majeutyczny) (Lizys należy do dialogów diegematycznych (diegematyczny – opowiedziany, narracyjny; od gr. διηγημένος diegemenos – opowiedzieć); Diogenes Laertios zaliczył Lizysa do dialogów majeutycznych (majeutyczny – od greckiego słowa μαιευτικός majeutikos oznaczającego położniczy). O kontrowersjach, jakie budzi i budził Lizys zaklasyfikowany do dialogów mniejszych, określanych jako wczesne, sokratyczne czy aporyczne, szeroko napisano w przypisie 137). Podobnie jak w Charmidesie, tak i w Lizysie funkcję narratora dialogu pełni Sokrates; i znów, tak jak w Charmidesie, Sokrates występuje w podwójnej roli: i jako relacjonujący rozmowę, i jako owej rozmowy uczestnik.