Terminus T.7 Rozum skończony

Filozofii przypada "pewien formalny priorytet: filozofia jestteoriąrozumowej struktury wiedzy skończonej, realizowaną środkami pojęciowej refleksji. Zgodnie ze swą zarazem historyczną i systematyczną samokrytyką nie może ona uważać się za rozum absolutny, lecz już tylko za rozum krytyczny, który sam z siebie potrafi zaprojektować jedynie ramy określające inne postaci ducha, ale nie ich treści. Dlatego w stosunku do nauki, sztuki i religii filozofia może występować tylko jako krytyczny partner dialogu, ale nie jako sprawujący kuratelę. Inne postacie ducha są zatem samodzielnymi współkonkurentaml w interpretowaniu sensu ludzkiego życia[...]". "Wiedza stanowiłaby w takim rozumieniu bazę dla potencjalnej wiary, wiara zaś w swym twórczym przyswaja niu rozumnej wiedzy byłaby nadawaniem sensu za sprawą rozumu!...]". "Usytuowana w tradycji Kaniowskiej krytyczna filozofia pełni więc rolę pewnego wzorca widzenia świata, ponieważ nie składa tanich obietnic pojednania: nieprzypadkowo mianuje się ona expressis uerbis "filozofią krytyczną*. Zwraca się ona przeciwko filozofiom szumnych frazesów, ale także przeciwko nazbyt pochopnym, rzekomo naukowo uzasadnionym światopoglądom; w nie mniejszym stopniu zwraca się także przeciwko sceptycyzmowi jako rzekomo jedynie jeszcze możliwemu, ostatniemu już stanowisku filozoficznemu. Kto obojętnie z jakich powodów nie jest w stanie zaakceptować założeń transcendentalnego krytycyzmu, niechaj przynajmniej dostrzeże, że krytyczna filozofia nie optuje za nazbyt pospiesznymi rozwiązaniami ani na płaszczyźnie naukowej, ani filozoficznej, ani też religijnej [...]. W tej mierze, wjaklej krytyczna filozofia może wykazać, że sama zadziwiająca zdolność władzy sądzenia jest tylko pewnym faktem, takim wszakże, poza który nie można się cofnąć, okazuje się ona filozofią rozumu skończonego. W sporach wokół prawdy usytuowana w tradycji Kanta krytyczna filozofia jest bez wątpienia uczciwym i pełnym umiaru partnerem".