POKONYWANIE DYSTANSU W EKSPANSJI ZAGRANICZNEJ POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW Mariola Ciszewska-Mlinaric

Czy w XXI wieku dystans ma znaczenie dla międzynarodowego biznesu? Czy i w jaki sposób wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstw decydujących się na ekspansję zagraniczną? Istnieje wiele argumentów przemawiających za tezą, że dystans - jako bariera umiędzynarodowienia przedsiębiorstw związana z odległością geograficzną, ale także odmiennością kulturową, administracyjną i gospodarczą rynków - traci na znaczeniu. Globalizacja jest najczęściej przedstawiana jako rosnąca integracja i współzależność gospodarek krajowych, która przejawia się w integracji rynków i produkcji. Niewątpliwie spadek barier celnych i ograniczeń dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz rozwój technologiczny (postępująca digitalizacja, automatyzacja oraz spadek kosztów transportu) napędzają procesy globalizacji, co daje podstawy dla twierdzenia, że dystans - zwłaszcza geograficzny - rzeczywiście traci na znaczeniu. Wyniki wielu badań sugerują jednak, że tezę o śmierci dystansu ogłoszono przedwcześnie. Nowsze badania, które analizują poziom konwergencji między krajami w okresie między 1960 a 2009 rokiem pod względem ekonomicznym, demograficznym, poziomu wiedzy, finansowym i politycznym, wykazują, że kraje upodobniły się do siebie mniej, niż sądzono. Pod koniec drugiej dekady XXI wieku jesteśmy świadkami narastającego - na fali nastrojów nacjonalistycznych - protekcjonizmu, także w krajach Unii Europejskiej. Niepewność związana z wyjściem Wielkiej Brytanii ze struktur UE (brexit), wojny handlowe między USA i Chinami oraz USA z UE odzwierciedlają trendy cofania się globalizacji. Będzie to wpływać na globalną sytuację makroekonomiczną, a w efekcie również na zachowania przedsiębiorstw i menedżerów kształtujących strategie międzynarodowego rozwoju firm. W kontekście internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw istotne wydają się dwa pytania stawiane w książce: Jak przedsiębiorstwa pokonują trudności wynikające z postrzeganych przez menedżerów różnic między rynkiem krajowym a rynkiem zagranicznym? Czy wpływ dystansu na wyniki osiągane na rynkach zagranicznych zależny jest od intensywności technologicznej branży, w której działają przedsiębiorstwa? Celem badań prowadzonych na potrzeby tej pracy było rozpoznanie wpływu postrzeganego przez menedżerów dystansu (dystansu psychicznego) na wyniki przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, poznanie sposobów pokonywania trudności wynikających z różnic pomiędzy rynkami oraz sformułowanie modelu pokonywania dystansu. Badania zostały przeprowadzone na próbie polskich przedsiębiorstw działających w branżach o różnej intensywności technologicznej w okresie kilku ostatnich lat.