W arce pamięci

Hert a majse kinderlach / hert mit noz un ojern / iber bobe Jachnes dach / iz a tsig geflojgn./ Jo, s`iz emes, / jo, s`iz emes, / ich hob es alejn gezen… (Posłuchajcie, dzieci, bajki / słuchajcie nosem i uszami / ponad babci Jachny (baby Jagi) dachem / przeleciała koza. Tak, to prawda / tak, to prawda / widziałam to na własne oczy…) Piosenka, z której pochodzą powyższe wersy, nosi tytuł Niszt gesztojgn, niszt geflojgn, co w swobodnym przekładzie oznacza „nic podobnego”, „nic takiego nie mogło się zdarzyć”. Mało jednak kto zna etymologię tego wyrażenia, w istocie kwestionującego fundament wiary chrześcijańskiej: nic nie wyszło (tzn. nie powstało z grobu, nie zmartwychwstało) ani nic nie uleciało (w niebo, tzn. nie nastąpiło wniebowstąpienie). A jak przełożyć słowo majse? Może „bajka”, może „opowieść”, a może „historia”? Słowo majse najczęściej występuje w towarzystwie. Na przykład folks majse – bajka ludowa, wunder majse – baśń, podobna do niej jest cojber majse, bajka o nadprzyrodzonych mocach, o czarach. Są kinder majses – bajki dla dzieci, szabes majses – opowieści szabatowe, awantur majses – opowieści o przygodach.