Najjaśniejszym katalog starodruków

"Najjaśniejszym" penegiryki i utwory pochwalne poświęcone królom i królowym polskim w zbiorze starych druków Muzeum Narodowego w KrakowieUtwory pochwalne panegiryki, elogie, enkomie i inne retoryczne popisy ku czci władców i innych wybitnych osobistości mają metrykę starożytną. Grecka nazwa panegiryku wywodzi się od Panegyricos tytułu mowy wygłoszonej przez Isokratesa w 386 roku p.n.e. na igrzyskach olimpijskich, zagrzewającej Greków do zdecydowanej walki z Persami. Taka forma wypowiedzi szybko została przyswojona w Europie średniowiecznej i nowożytnej. Szczególne wydarzenia: objęcie tronu, zawarcie dynastycznego małżeństwa, urodzenie się potomka-następcy tronu, triumfy wojenne czy śmierć władcy były doskonałym pretekstem do tworzenia tych utworów okolicznościowych. Adresowano je wprost do króla, lub dedykowano jego bliskim czy następcy.W Polsce najobfitszy rozkwit twórczości panegirystów nastąpił w wieku XVII okres baroku dzięki chętnemu sięganiu do symbolicznych form apoteozy zarówno w literaturze jak i sztukach plastycznych przydał temu rodzajowi literackiemu szczególnych cech. Typowy panegiryk w tym czasie to nie tylko słowo prozatorska lub wierszowana pochwała wybranej osobistości z pieczołowitym wyliczeniem jej dostojnych i zasłużonych przodków ale i odpowiadająca mu ilustracja, przybierająca czasem formę emblematu czy też symbolicznego rebusu.Muzeum w wysegregowanym zespole ponad 2100 panegiryków posiada 262 utwory tworzone ku czci królów i królowych polskich, autorstwa najczęściej duchownych-pedagogów trudniących się wychowaniem młodzieży męskiej w licznych kolegiach jezuickich czy pijarskich oraz retorów krakowskiego uniwersytetu.