Opresja. Ilustrowana historia PRL

Ta książka powstała z dwóch powodów.

Po pierwsze, poziom wiedzy o tak przecież nieodległych czasach jak historia państwa nazwanego Polską Rzeczpospolitą Ludową (PRL) jest w naszym społeczeństwie bardzo niski, zwłaszcza wśród ludzi młodych i średniego pokolenia.

Są bowiem siły i ośrodki usilnie pracujące nad utajnianiem prawdy o latach 1944–1989. Po drugie jednak, coraz więcej osób jest zaniepokojonych możliwością powrotu tamtych niechlubnych czasów, powstania swoistej PRL bis. By móc temu zapobiec, potrzebna jest w pierwszej kolejności wiedza o tym, czego jako naród polski doświadczaliśmy 35–80 lat temu, a co nas może spotkać ponownie za chwilę. „Opresja”, najnowsze dzieło wybitnego historyka prof. Wojciecha Polaka, bardzo przystępnie i atrakcyjnie napisane, powinno przyczynić się do poprawy naszej wiedzy. Autor, przenikliwy obserwator rzeczywistości, też wyraża swoje zaniepokojenie analogią do obecnej sytuacji uznaje swoją książkę za ostrzeżenie.

Prof. Wojciech Polak ujmuje dzieje PRL oczywiście skrótowo, akcentując wydarzenia najważniejsze, przełomowe. Takie, o których nie wolno zapominać. A więc zaczyna od niezwykle brutalnego zwalczania Żołnierzy Wyklętych, wiernych do końca złożonej przysiędze i idei niepodległego bytu Rzeczypospolitej. Opisuje dalej wszelkie zrywy wolnościowe Polaków, ukazuje ich niezłomność w dążeniu do sprawiedliwości i suwerenności. Podkreśla rolę Kościoła i „Solidarności” w podtrzymywaniu narodowego ducha. „Patriotyzm polski ma charakter heroiczny, romantyczny – pisze Autor. – Innego patriotyzmu polskiego po prostu nie ma. To brzemię naszej historii, którego nie powinniśmy odrzucać. Nie możemy też godzić się na krytykę naszych przodków, dlatego że zbrojnie ruszali w pole, organizowali sprzysiężenia, powstania”.

W książce ukazana jest szeroka panorama społeczeństwa żyjącego w systemie opresyjnym. „Dzisiaj ogromną wagę przypisuje się do poczucia bezpieczeństwa każdego obywatela. W PRL owego poczucia bezpieczeństwa nie było w ogóle. Każdy Polak zachowujący wierność Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie musiał liczyć się z represjami” – pisze Autor. Obrazy zagrożeń i zmagań z totalitarną władzą przeplatają się w tej książce z opisami codziennego życia, które duchowo było dużo bogatsze, niż mógłby wskazywać na to poziom materialnej biedy. Ważną rolę odgrywają w tej książkowej narracji również liczne ilustracje dokumentujące kluczowe wydarzenia nieraz sugestywniej nawet niż słowa. Spis treści:

• Wstęp: Patriotyzm heroiczny i romantyczny 
• Stalinowski terror i „non possumus” 
• Partia kieruje, rząd rządzi 
• Odbudowa zabytków  
•   „Precz z czerwoną burżuazją” 
• Gomułkowskie prześladowania narodu i Kościoła 
• Walka o Krzyż Nowohucki 
• Czas Millennium 
• Rządy Gomułki zakończyły się strzelaniem do ludzi 
• Dekada Gierka 
• Mała stabilizacja 
• Dowcipy, kabarety i bardowie 
• Żubry i parki narodowe 
• Bunt robotniczy w 1976 r
• Powstanie opozycji demokratycznej 
• Pamiętne konklawe 
• Budzenie nadziei, pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 
• Strajki sierpnia 1980 r i powstanie „Solidarności” 
•   „Solidarność” – więcej niż związek zawodowy 
• Dramaty w okresie solidarnościowego „karnawału” 
• Przygotowania do wprowadzenia w Polsce stanu wojennego 
• Grudniowy przewrót 
• Podziemie 
• Nowa Huta wbrew oczekiwaniom komunistów 
• Federacja Młodzieży Walczącej 
• Podziemna prasa i książki 
• Niezależny humor i satyra w stanie wojennym i w latach następnych 
• Odnowienie nadziei, pielgrzymka papieska do Polski w 1983 r
• Zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki 
• Wychodzenie na powierzchnię. Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w 1987 r
• Strajki wiosenne 1988 r.
• Okrągły stół i odzyskanie niepodległości
• Oświata i kultura jako narzędzia propagandy 
• Sport w PRL 
• Każdy Polak zachowujący wierność Kościołowi i Ojczyźnie musiał się liczyć
• z represjami 
• Bibliografia