16 Pułk Ulanów Wielkopolskich im. gen. dyw. Gustawa Orlicz-Dreszera 1918-1939

"16 Pułk Ulanów Wielkopolskich im. gen. dyw. Gustawa Orlicz-Dreszera 1918-1939" to obszerna monografia na temat historii 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Dzieje formacji od powstania aż do walk kampanii wrześniowej.Historia legendarnego już 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich rozpoczęła się 29 grudnia 1918 roku. Wtedy to właśnie w miasteczku Lwówek i majątku Posadowo utworzono oddział jazdy, którego żołnierzami byli Polacy rekrutujący się z byłych kawalerzystów armii niemieckiej. Już kilka dni później plutonowy W. Świerczyk zameldował oddział w sile 33 szabel dowódcy Frontu Zachodniego, pułkownikowi M. Milewskiemu. Pod koniec stycznia formację przemianowano na Szwadron Jazdy Okręgu II. To był zalążek formowanego od końca maja w Biedrusku pod Poznaniem 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Dnia 18 listopada 1919 roku pułk otrzymał sztandar, który został ukryty po klęsce kampanii wrześniowej, a obecnie znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. W styczniu 1920 roku pułk w pełnym składzie wkroczył do Bydgoszczy. Miasto to stało się odtąd jego miastem garnizonowym. Formacja stacjonowała w koszarach przy ul. Szubińskiej. Kiedy wojska wielkopolskie połączono z siłami zbrojnymi II Rzeczpospolitej, pułkowi nadano nową numerację, ową słynną "szesnastkę".16 Pułk Ułanów Wielkopolskich wyruszył w roku 1920 na front wschodni, by wziąć udział w walkach z Bolszewikami. Jego żołnierze walczyli pod Bereźnem, Brodami, Jazłowczykiem i Szczurowicami, a w ostatniej fazie wojny pod Białymstokiem, Wisznicą i Baszami. We wrześniu tego roku formacja brała udział w walkach z wojskami litewskimi toczącymi się na Suwalszczyźnie. Dnia 31 grudnia 1937 roku Minister Spraw Wojskowych generał T. Kasprzycki nadał pułkowi nazwę "16 Pułk Ułanów Wielkopolskich imienia generała dywizji Gustawa Orlicza-Dreszera". Kiedy nadszedł 1 września 1939 roku, pułk przebywał w okolicach Chojnic i Tucholi. Stoczył ciężkie walki z oddziałami pancernymi generała H. Guderiana w Borach Tucholskich. Straty w wyniku walk oraz bombardowań sięgały 40% składu osobowego jednostki, dlatego też pułk przestał wtedy istnieć jako zwarta formacja. Mimo to jednak 150 ułanów 16 Pułku walczyło od 2 do 5 października pod Kockiem. Ośrodek Zapasowy zdołał zmobilizować 2 szwadrony konne, 3 spieszone oraz dwa plutony kolarzy. Oddziały te walczyły w szeregach Zgrupowania Kawalerii "Garwolin" i zostały rozwiązane po II bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. W uznaniu zasług ułanom 16 Pułku nadano 45 Krzyży Walecznych.Książka ta to dzieło niezwykle obszerne i szczegółowe. Dzięki temu można w niej było po raz pierwszy w pełnej krasie przedstawić historię 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Do tej pory ukazało się kilka monografii na ten temat, jednak były one mocno krytykowane przez żyjących byłych żołnierzy formacji. Podczas pisania niniejszej książki niezwykle cennym źródłem informacji okazały się zbiory Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy. Właśnie stamtąd zaczerpnięto artykuły z wydawanego w latach 1920-1939 "Dziennika Bydgoskiego". Wiele spośród tych tekstów uzupełniło informacje pochodzące z suchych z zasady dokumentów wojskowych i nadało im kolorytu. Podczas kwerendy w Centralnym Archiwum Wojskowym okazało się, że 16 Pułk Ułanów posiada najlepiej zachowany zasób archiwalny z najbardziej cennymi rozkazami dziennymi pułku. Dzięki temu autorom udało się zrekonstruować historię formacji niemal dzień po dniu!