Odesa. Długi wiek XX w sztuce

Historia sztuki w Odesie w XX wieku to opowieść o ciągłej ewolucji, poszukiwaniu narodowej tożsamości, złożona z momentów triumfu i próby, zwieńczona wojną, ale też nadzieją na odbudowę i kontynuację twórczego dziedzictwa. Sztuka w Odesie zawsze odzwierciedlała bogactwo kulturowe, zróżnicowane wpływy oraz burzliwe wydarzenia, które kształtowały historię tego regionu w XX wieku. Dziś miasto znajduje się na linii frontu, a większość inicjatyw artystycznych została brutalnie przerwana wybuchem pełnoskalowej wojny w 2022 roku, co spowodowało zniszczenie wielu zabytków architektury oraz dzieł sztuki. Album „Odesa. Długi wiek XX w sztuce” opowiada  o historii, sztuce i tożsamości miasta – perły Morza Czarnego od XIX do XXI wieku i odnotowuje przy tym wszystkie najważniejsze przełomy polityczne i artystyczne. Fotografie znajdujące się w albumie pokazują zarówno dostojne miasto z 1895 roku, odeski port w czasie rewolucji 1917 roku, jak i działania artystów-kontestatorów z lat 60. XX wieku. Miasto jest tu sceną zmagań różnych aktorów: poszukiwania indywidualności artystycznej przez twórców fin de siecle`u, narzucania zasad socrealizmu i jego przełamywania w latach 70., budowania niepodległej Ukrainy, wojny o Krym w 2014 roku i pełnoskalowej agresji rosyjskiej w roku 2022. Schody odeskie nie są wcale świadkiem strzałów, jakie wojsko carskie kieruje do rosyjskiego ludu, ale performansów z lat 70. albo zmagań zwolenników Majdanu i separatystów w latach dwutysięcznych. Album zawiera około 100 dzieł – fotografii z życia miasta i jego artystów, pocztówek, reprodukcji grafik, obrazów i rzeźb. Towarzyszą im teksty – o sztuce, kinematografii, odmienności Odesy w porównaniu z innymi miastami i regionami Ukrainy, o micie Odesy w kulturze. *Odesa, a nie Odessa. W języku ukraińskim nazwę miasta piszemy przez jedno „s”, w rosyjskim przez dwa. Od 1991 roku Odesa znajduje się w granicach niepodległej Ukrainy, a wraz rozpoczęciem wojny zdecydowana większość tamtejszych artystów, literatów i działaczy kultury porzuciła rosyjski i przeszła na język ukraiński. Zdecydowaliśmy określać miasto tak jak nasi ukraińscy partnerzy, z którymi przygotowaliśmy ten projekt.