Odczarowanie świata

Książka ta zarysowuje pewien program. Nie udaje, że jest wyczerpującą polityczną historią religii, o którą się upomina; jej cel stanowi wyłącznie stworzenie podstaw dla podobnej historii, zdefiniowanie ogólnych ram i zarysowanie perspektyw. Napisano ją, biorąc za punkt wyjścia podwójną tezę, przesądzającą o jej kształcie i dynamice narracji. Głosi ona, że mimo upartego trwania kościołów i utrzymywania się wiary życiowa trajektoria religijnego żywiołu w naszym świecie zasadniczo dobiegła końca, a niezwykła oryginalność Zachodu polega na tym, iż dokonało się tam ponowne włączenie w obręb ludzkich działań i więzi żywiołu sakralnego, który od zawsze modelował je od zewnątrz. Jeśli mamy tu do czynienia z kresem religii, jest to kres, który można stwierdzić, obserwując nie zanik wiary, lecz przemianę ludzko-społecznego uniwersum, dokonującą się nie tyle poza religią, co na jej fundamencie, poprzez całkowite odwrócenie pierwotnej religijnej logiki. Analizę tego procesu rozpadu i odwrócenia istniejącej od niepamiętnych czasów formacyjnej mocy religijnego żywiołu wysuwamy tu na pierwszy plan. Spis treści Michał Warchala, Marcel Gauchet o początku i końcu religii Wprowadzenie Część I. Metamorfozy boskości. Pochodzenie, sens i rozwój żywiołu religijnego Historyczność żywiołu religijnego I. Religia pierwsza, czyli rządy czystej przeszłości II. Państwo, czyli sakralna przemiana Hierarchia Panowanie Podbój Czas osiowy III. Dynamika transcendencji Oddalenie Boga i rozumienie świata Wielkość Boga, wolność człowieka Od mitu do rozumu Od zależności do autonomii IV. Od zanurzenia w naturze do przekształcania natury Dług wobec bogów, więź międzyludzka i stosunek do rzeczy Tamten świat i zawłaszczanie świata Ekonomia ziemskiej pełni Część II. Apogeum i śmierć Boga. Chrześcijaństwo i rozwój Zachodu I. Moce boskiego podmiotu Religia wyjścia z religii Izrael – wynalazek jedynego Boga Jezus: bóg i człowiek Rewolucja chrześcijańska: wiara, kościół, król Grecy – religia rozumu Zwrot ku równości II. Figury ludzkiego podmiotu Bycie-sobą: świadomość i nieświadome Bycie-razem: rządy przyszłości Między-sobą: wchłonięcie Innego Żywioł religijny poza religią