9. Biennale Fotografii. Eksploracje. Poznań 2015

Eksploracja to badanie, zgłębianie, eksploatowanie, poszukiwanie, odkrywanie. Eksploruje się nieznane tereny, by odnaleźć zasoby i skarby. Nawet współczesne gry komputerowe zakładają eksplorację fantastycznych lokacji i wymyślonych geografii.

Czym może być eksploracja w fotografii? Po pierwsze – może być narzędziem eksploracji, za pomocą którego odkrywamy nieznane obszary ziemi lub kosmosu, a także ludzkiego ciała. Takie badanie wykorzystuje rozmaite technologie, poszerzające nasze pole widzenia: od prostych teleobiektywów po skomplikowane narzędzia przybliżania i modelowania mikro- i makrokosmosu. Po drugie – eksplorujemy samą fotografię, badając jej język, możliwości, strukturę. Ten metadyskurs fotografii pozwala jej samej przekształcać się i wskazywać na nieznane wcześniej możliwości. Po trzecie wreszcie – eksplorujemy fotografię jako sztukę i sztukę jako fotografię.

Proponując temat eksploracji chcemy zachęcać artystów i kuratorów do przyjęcia postawy odkrywcy: nieznanych światów i fascynujących zjawisk. Fotografia może być tu instrumentem i celem, narzędziem kreacji i przedmiotem analizy. Fotograficzne eksplorowanie znajduje się bowiem u podstaw działań badawczych i artystycznych jednocześnie.

Vilém Flusser napisał, że obrazy techniczne (do których należy fotografia) dlatego odróżnia się od wszelkich obrazów wytwarzanych wcześniej, że do ich powstania konieczna jest wiedza naukowa: z dziedzin fizyki, chemii i matematyki. Inspiracja i wiedza w nich się splatają. Mylił się zatem niemal dwa wieki temu Charles Baudelaire, gdy przypisywał fotografii zadania jedynie „służki nauki” – nauka bowiem jest twórczością, tak jak sztuka jest poznaniem. Fotografia w obu dziedzinach jest niezastąpiona. Bez fotografii nie wiedzielibyśmy, jak wygląda Mars i nadal, być może, miałby formę z wyobrażeń fantastycznych, bez narzędzi fotograficznego obrazowania chirurdzy nie potrafiliby tak sprawnie wdzierać się w komórki naszego ciała, bez fotografii jednak także artyści utraciliby część języka wypowiedzi.