Rodzina żydowska 1939-1945. Wybrane zagadnienia

Małżeństwo i rodzina, zajmujące tak ważne miejsce w judaizmie, w latach 1939–1945 stanęły przed niewyobrażalnymi wyzwaniami, z których najważniejszym było zapewnienie biologicznego przetrwania. Jednym z następstw polityki Niemiec wobec Żydów okazał się także rozpad więzi rodzinnych. Niezależnie od pozycji społecznej i zamożności, wykształcenia i poglądów politycznych, religijności i stopnia laicyzacji lata wojny i okupacji prowadziły do zachwiania dotychczasowych norm i wartości, przemian w modelu funkcjonowania rodziny, zamiany ról i upadku hierarchii, wreszcie do pojawienia się nowych związków, formalnych i nieformalnych. Autorów artykułów zamieszczonych w książce interesowały zarówno zmieniające się w czasie warunki życia w dużych miastach oraz na prowincji, jak i wszystkie czynniki społeczno-psychologiczne konstytuujące „świat rodziny żydowskiej” w niecodziennych, nienormalnych warunkach niemieckiej okupacji, funkcjonowania w gettach czy w ukryciu po tak zwanej aryjskiej stronie. Z uwagą i zainteresowaniem przeczytałem wszystkie teksty pomieszczone w tym wydawnictwie. Rodzina żydowska to bowiem ważna składowa czasu po katastrofie 1939, ale również – z kontekstami i pamięcią – czasu wcześniejszego (ciągłość i zmiana). Znamię szczególne codzienności w kontekście niemieckiej polityki i praktyki okupacyjnej. Prof. dr hab. Jacek Chrobaczyński Konsekwencją narastającego terroru i pogorszających się warunków życia w gettach było coraz głębsze zamykanie się w obrębie rodziny i walka o przetrwanie jej członków, szczególnie dzieci. Temat rozprawy jest ogromny, w samym Generalnym Gubernatorstwie stworzono ponad 400 gett, w których warunki bytowe, toteż i położenie rodzin, inaczej wyglądały. (…) Poszczególne artykuły różnią się nie tylko egzemplifikacją zaczerpniętą z różnych gett, ale także odmienną problematyzacją zagadnień. Prof. dr hab. Andrzej Żbikowski