Autocenzura i cenzura. Nowe ujęcia

Zbiór tekstów Autocenzura i cenzura. Nowe ujęcia obejmuje niezwykle szeroko zakrojony obszar, dla którego hasłem wywoławczym jest pojęcie cenzury. Nie ogranicza się ono do kwestii instytucjonalnych i związanych z zakazami formalno-prawnymi, lecz opisuje złożone mechanizmy ekonomiczne, obyczajowe, społeczne i symboliczne, które regulują przepływ treści kultury ze względu na domyślne interesy jednostek, instytucji, społeczeństwa i państwa. Procesy te mają charakter zarówno uświadomiony, jak i nieświadomy to drugie dotyczy zwłaszcza autocenzury, ciągle niedostatecznie rozpoznanej jako postawa i praktyka. W takim ujęciu cenzura – traktowana jako mechanizm negatywnie regulatywny o złożonym działaniu – staje się pojęciem centralnym dla kultury, wyznaczającym jej niechciane, niepożądane i wyparte obszary, ale także zmuszającym do namysłu nad granicami samego pojęcia, co jest szczególnie ważne w dzisiejszych sporach kulturowych.

To szerokie podejście zostaje jeszcze wzmocnione w wyniku dominującej w tekstach perspektywy teoretycznej. Wykracza ona poza opis relacji władzy w duchu Foucaultowskim autorki i autorzy sięgają przede wszystkim do teorii psychoanalitycznej oraz afektywnej, z jednej strony śledząc niejawny wymiar ingerencji i zaniechań o charakterze cenzorskim, z drugiej obserwując psychocielesne doświadczenie związane z takimi aktami.

Z recenzji dr hab. Iwony Kurz, prof. UW