Zatrzymane dźwięki

Pasjonująca opowieść o starych polskich płytach…

W roku 2002 ukazała się monumentalna praca Katarzyny Janczewskiej-Sołomko Dyskopedia poloników do roku 1918, zawierająca katalog nagrań muzyki polskiej dokonanych przez polskich artystów i zarejestrowanych przez polskie i zagraniczne firmy fonograficzne działające na ziemiach polskich do roku 1918.

Teraz ta sama autorka przedstawia pasjonującą opowieść o fonografii z tamtych czasów, która postrzegana najpierw jako prymitywna technicznie ciekawostka, dzięki nieustannemu rozwojowi procesu zapisywania i odczytywania dźwięku, doskonaleniu urządzeń i zwiększającej się roli reżysera, stała się potężnym narzędziem XX-wiecznej kultury, umożliwiła bowiem powstanie kultury masowej. Bez fonografii i stworzonych przez nią warunków do reprodukcji muzyki, kultura masowa nie mogłaby powstać.

Pierwsze nagrania, utrwalone na wałkach fonograficznych i płytach akustycznych, są też jedynymi bezpośrednimi dokumentami minionej epoki artystycznej. Sztuka wykonawcza była do chwili wynalezienia sposobu zapisu i odczytu dźwięku ulotna, dostępna tylko aktualnym słuchaczom. Jej wcześniejsza historia to jedynie opis wrażeń uczestników „żywego” wykonania podczas koncertu. Historia kultury od Edisona i Berlinera wzbogaciła się o bezpośredni zapis rzeczywistości dźwiękowej: muzyki i słowa.

Dzięki ich wynalazkom utrwalony został na zawsze świat, który odszedł, epoka, która minęła. A my wciąż możemy badać życie muzyczne z tamtych czasów, słuchać i doceniać artystów sprzed dziesięcioleci, bo ich sztuka została przeniesiona w czasie i trwa na stałe. O tym wszystkim z polskiej perspektywy pisze Katarzyna Janczewska-Sołomko z niezwykłym znawstwem wytrawnego badacza, ale i z pasją prawdziwego entuzjasty starych nagrań. Doprowadza historię polskiej fonografii do dwudziestolecia międzywojennego, kiedy zdominowała polski rynek płytowy rodzima firma Syrena-Record, występująca od 1929 roku jako Syrena-Electro. Książka do przeczytania dla każdego audiofila i nie tylko…